Fainting is a transient loss of consciousness resulting from a momentary ischemia of the central nervous system. One type of syncope is vasovagal syncope, otherwise known as reflex or neurogenic syncope. The consequence of fainting may be a fallen injury. It is therefore important that the doctor intervene quickly after such an episode to determine the cause of the fainting. An interview, which is one of the most important parts of diagnosis, provides a lot of valuable information. Once the correct diagnosis has been made, it is important to start the treatment procedure. In the case of vasovagal syncope, the first step is to educate the patient and his family about how to deal with the condition, which causes such a reaction of the body. The patient must know the manoeuvres that will interrupt the fainting. Next, the patient is recommended to be physically active, e.g. moderate exercise, tilt training. If the non-pharmacological methods do not produce results, pharmacology is introduced, and if it also fails, the use of stimulators is recommended. Non-pharmacological methods, which are the first to be used in a given case, as well as non-pharmacological methods are the subject of research of many scientists. This article describes methods of non-pharmacological management of vasovagal syncope, which can be used by anyone suffering from this condition as non-invasive.

vasovagal syncope; vertical training; non-pharmacological treatment;

Szczeklik A. Choroby wewnętrzne. Medycyna praktyczna Kraków 2005: s. 443-444.

Kułakowski P: Postępowanie w omdleniach odruchowych- mniej farmakoterapii i stałej stymulacji, więcej edukacji i metod czerpiących ze znajomości mechanizmów reakcji omdleniowej. Kardiologia Polska 2006; 64, 6: s. 609- 610.

Kapusta J., Kapusta A., Irzmański R.: Rola treningu fizycznego w prewencji omdleń wazowagalnych w wieku podeszłym. Geriatria 2012; 6: s. 50-55.

Kozłowski D., Krupa W., Koźluk E., Pazdyga A., Grabicka A., Jurowiecki A., Toruński A., Królak T., Brzeziński K., Brydziak P., Radomski J., Staniewicz J., Kempa M., Świątecka G: Wartość diagnostyczna czynnego testu pochyleniowego z zastosowaniem nitrogliceryny. Folia Cardiologica 2000; 7,1: s. 23-30.

Zapaśnik P., Tokarczyk M., Graff B., Kamiński R., Budrejko Sz., Kozłowski D., Raczak G.: Omdlenia neurokardiogenne- diagnostyka i leczenie. Geriatria polska 2005; 1(2): s. 84-87.

Zyśko D., Gajek J., Halawa B: postępowanie lecznicze u chorych na omdlenia neurokardiogenne. Polski Merkuriusz Lekarski 2004; XVII, 101, 503: s. 503-505.

Matyszczak- Toniak L., Kargul W.: Omdlenia wazowagalne- standardy postępowania, problemy kliniczne i diagnostyczno terapeutyczne. Wiadomości Lekarskie 2007: LX, 3-4: s. 162-165.

Zyśko D., Gajek J., Szufladowicz E., Wilczyński J., Negrusz-Kawecka M., Mazurek W.: Powtarzalność wyników testu pochyleniowego. Folia Cardiologica 2005; 12, 6: s. 458-464.

Gielerak G., szyfner K.: Trening fizyczny zwiększa tolerancję ortostatyczną. Formy aktywności przydatne w zapobieganiu nawrotom omdleń wazowagalnych. Kardiologia Polska; 64: s. 316-321.

Takahagi V.C.M, Costa D.C., Crescęncio J.C., Gallo L: Physical Training as Non-Pharmacological Treatment of Neurocardiogenic Syncope. Arq Bras Cardiol. 2014; 102, 3: s. 288–294.

Bringole M., Croci F., Menozzi C., Solano A., Donateo P., Oddone A., Puggioni E., Lolli G.: Isometric Arm Counter-Pressure Maneuvers to Abort Impending Vasovagal Syncope. Journal of the American College of Cardiology 2002; 40, 11: s. 2053-2059.

Croci F., Brignole M, Menozzi C, Solano A, Donateo P, Oddone D, Puggioni E, Lolli G.: Efficacy and feasibility of isometric arm counter-pressure manoeuvres to abort impending vasovagal syncope during real life. Europace 2004;6, 4: s. 287-91.

Kim KH, Cho JG, Lee KO, Seo TJ, Shon CY, Lim SY, Yun KH, Sohn IS, Hong YJ, Park HW, Kim JH, Kim W, Ahn YK, Jeong MH, Park JC, Kang JC.: Usefulness of physical maneuvers for prevention of vasovagal syncope. Circ J. 2005;69, 9: s. 1084-8.

Gielarek G., Makowski K., Grzęda M.: Odruchowe utraty przytomności-kogo, kiedy i jak leczyć? Folia Cardiologica 2005; 12, 9: s. 602-612.

Kowalczyk A., Kowalczyk A.K., Kozłowski D: Współczesne poglądy na terapię omdleń na podłóżu wazowagalnym. Geriatria 2011; 5: s. 212-219.

J. Jędrzejczyk- Spaho, A. Pietrucha, B. Pietrucha. E. Konduracka, I. Bzukała, J. Nessler: Ocena skuteczności i zastosowania treningów pionizacyjnych oraz edukacji pacjentów w prewencji omdleń odruchowych u chorych z zespołem wazowagalnym, hospitalizowanych w Klinice Choroby Wieńcowej i Niewydolności Serca w latach 20010-2015. Folia Cardiologiaca 2017; 12, 1: s. 13-18.

J. Gajek, D. Zyśko, W. Mazurek: Efficacy of tilt training in patients with vasovagal syncope. Kardiologia Polska 2006; 64: s. 602-608.

Foglia-Manzillo G., Giada F., Gaggioli A., Dinelli M., Santarone M., Raviele A., Bringole M.: Efficacy of tilt training in the treatment of neurally mediated syncope. A randomized study. Europace 2004;6, 3: s. 199-204.

Kinay O, Yazici M, Nazli C, Acar G, Gedikli O, Altinbas A, Kahraman H, Dogan A, Ozaydin M, Tuzun N, Ergene O.: Tilt training for recurrent neurocardiogenic syncope: effectiveness, patient compliance, and scheduling the frequency of training sessions. Jpn Heart J. 2004 ;45, 5: s. 833-43.